Net als vrijwel iedereen in Nederland wordt ook de Bibliotheekwereld natuurlijk vol getroffen door alle maatregelen die getroffen worden om het Corona-virus te beteugelen. Tot in elk geval 19 mei zijn alle bibliotheken nog gesloten maar een aantal bibliotheken (maar lang niet alle) kennen inmiddels wel een afhaalservice. Hoe dat gaat kan van bibliotheek tot bibliotheek verschillen. Een zeer bijzondere situatie die niet bij de lezers maar ook bij werknemers en medezeggenschap tot vele vragen leidt. Zonder de pretentie volledig te kunnen zijn hebben we hieronder een aantal links met belangrijke informatie verzameld.
Als de bibliotheek straks weer open gaat, wat dan?
Vanaf 11 mei mag de bibliotheek weer open. In de praktijk zal dat geleidelijk gebeuren: niet allemaal tegelijk en zeker ook niet direct met de volledige dienstverlening. Als het moment daar is zal iedere bibliotheek een aantal veiligheidsmaatregelen moeten nemen. Welke zal in hoge mate afhangen van je eigen situatie. Het maakt immers nog al wat uit of je een kleine bibliotheek of een grote stadsbibliotheek. Het aantal vierkante meters telt, verdiepingen tellen, de inrichting telt, de geboden dienstverlening telt, enz. Iedere bibliotheek zal zijn eigen plan moeten maken om aan de eisen van de overheid en aan het eigen gezond verstand te voldoen. Aangezien het hier om veiligheid en gezondheid van zowel publiek als personeel gaat is overleg met de OR of PVT vanzelfsprekend. Vrijwel iedere eis, afspraak of protocol zal immers eisen aan de werknemer stellen en dus kenmerken van een ‘regeling op het gebied van de arbeidsomstandigheden’ (WOR, art. 27 lid d) hebben. Dat betekent vaak: instemmingsrecht voor zover het gaat over invulling van een door de overheid opgelegde maatregel. 1,5 meter afstand, ja natuurlijk maar hoe organiseer je dat in je eigen bibliotheek? Hoe zorg je dat werknemers ook veilig zijn, enz.? Daarnaast kun je natuurlijk altijd van je overleg- en initiatiefrecht gebruik maken. Kortom, de Wet op de Ondernemingsraad blijft onverkort van toepassing.
Om de komende openstelling in goede banen te leiden heeft de VOB een Protocol ontwikkeld waar iedere bibliotheek mee zal moeten werken. Daarnaast is er een Inventarisatie van mogelijke maatregelen ontwikkeld die bibliotheken kunnen nemen om een eigen protocol op te stellen dat aan het standaard protocol voldoet en aldus zo veilig mogelijk weer open te gaan.
Wat kan je als werknemer verwachten, doen of laten?
Ook hier geldt allereerst: het normale arbeidsrecht blijft onverkort van toepassing. De basis daarin is dat de werkgever zich als goed werkgever en de werknemer als goed werknemer moet gedragen. Wat dan ‘goed’ is kan onder de huidige bijzondere omstandigheden wel anders zijn dan we vroeger gewend waren. Dat betekent b.v. dat iedere werknemer zijn recht op vakantie behoudt, inclusief het recht zelf te bepalen wanneer hij vrij wil nemen tenzij de werkgever zwaarwegende argumenten heeft om dat niet zomaar toe te staan. Het kan, door de Corona-crisis nu echter wel zijn dat de werkgever méér zwaarwegende argumenten kan aanvoeren. Hij zal dan echter altijd met de werknemer tijdig moeten overleggen en naar oplossingen zoeken. In dat overleg kan de werknemer ook zijn zwaarwegende belangen aan voeren: het is niet niks om 8 weken thuis ‘opgesloten’ te zitten met drie kinderen die ook geen kant op kunnen of iemand verloren te hebben zonder zelfs maar afscheid te kunnen nemen. De werkgever kan beslist géén éénzijdige maatregelen nemen en b.v. vakantiedagen laten vervallen of uitbetaling van vakantiegeld naar een later tijdstip verschuiven. Aan de andere kant kan ook de werknemer niet zomaar weigeren. Hij zal argumenten moeten aanvoeren (b.v. de eigen kwetsbare gezondheid, traumatische ervaringen) en bereid moeten zijn over alternatieven na te denken (zoals: wel werken maar dan in de backoffice; sommige bibliotheken bieden dat nu wel aan). Als het overleg geen resultaat heeft kun je nog de bedrijfsarts inschakelen die immers een belangrijke rol kan spelen bij de vraag of het gevraagde werk in jouw situatie van je gevraagd mag worden.
Meer informatie is natuurlijk op internet te vinden. Drie informatieve websites, gericht op werknemers en medezeggenschap zijn:
- Sprengers advocaten met een uitgebreide lijst van vraag & antwoord;
- Unger & Nolet Advocaten (tot voor kort Unger & van Els Advocaten) met een uitgebreid artikel over mogelijke maatregelen en de rol van de OR (& PVT) daarbij;
- de FNV, en CNV, beiden eveneens met een lijst van vraag & antwoord.
en lees natuurlijk ook de KGCA-nieuwsbrief over deze thema’s, die hier gevonden kan worden.
Samenvattend: werkgevers die collectieve maatregelen willen nemen zullen vrijwel altijd tijdig met de medezeggenschap moeten overleggen waarbij regelmatig sprake zal zijn van adviesrecht (b.v. bij een reorganisatie) of instemmingsrecht (b.v. bij veiligheid en gezondheid, werktijden- of vakantieregelingen). Schroom daarbij niet om zelf het initiatief te nemen want afwachten kan betekenen dat je later voor voldongen feiten komt te staan.
